در معنای عام، توسعه، مفهومی کیفی و فرآیند تحولی پیچیده و همه جانبه است که در زندگی اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی یک جامعه رخ می دهد و آن را از وضع موجود به وضع مطلوب توسعه یافتگی هدایت می کند و در آن کنش منطقی، حسابگری و برنامه ریزی نهفته است.
در واقع هنگامی که بحث توسعه کشور ها به میان می آید یکی از مهم ترین جهات آن و شاید اولین جهتی که ذهن شنونده را به خود جلب می کند توسعه اقتصادی کشور هاست. اما در اکثر مواقع به دلیل نقش و جایگاه مهمی که رشد اقتصادی در فرآیند توسعه کشور ها دارد، این دو به صورت مترادف به کار می رود. برنامه ها برای مقاصد متنوعی تنظیم می شوند به فراخور هر وضعیت به گونه ای متناسب با آن شکل می گیرند، با توجه به لزوم تدوین سند برنامه هفتم توسعه اقتصادی کشور و نگاه عمیق به حل مشکلات اقتصادی، توجه به نقش و جایگاه تعاونی ها و واگذاری بسیاری از امور به آنها می تواند سرآغاز مشارکت های مردمی در اقتصاد کشور بوده و تعاونی ها به لحاظ جایگاه مردمی نقش محرکی در رونق کسب و کار ایفا می کنند.
کشور ها و مناطق مختلف جهان متناسب با شرایط و اولویت ها، رویکردها و استراتژی های توسعه¬ای متفاوتی را در پیش گرفته اند و چون اشتغال زایی و کارآفرینی در فضایی مستعد رخ می دهد بدون وجود آن فضا عملاً نمی توان متوقع موفقیتی پایدار بود، لذا تعاونی ها می توانند رویکردها و استراتژی های توسعه ای را به خوبی مدیریت نموده و پایه های اقتصادی در مراکز روستایی و شهری، بسط ترویج سرمایه گذاری‌های کوچک و ایجاد اشتغال غیر کشاورزی برای جامعه هدف بیکار یا نیمه بیکار در یک منطقه را توسعه بخشیده و با توجه به رشد و سرعت توسعه یافتگی شهرها و مناطق شهری و مناطقی از جمله روستاها را کمتر دست خوش این تغییرات قرار دهند.
با نگاهی به توسعه روستایی، اگر چه روستا و زندگی روستایی با فعالیت های کشاورزی عجین شده اند ولی در سه دهه گذشته نقش فعالیت های اشتغال زایی مرسوم به فعالیت های خارج از مزرعه به عنوان فرصت های تکمیلی اشتغال تولید و افزایش درآمد خانوارهای روستایی مورد توجه سیاست گذاران و برنامه ریزان توسعه قرار گرفته است و ایجاد و توسعه تعاونی های توسعه و عمران شهری و روستایی در فرآیند تغییرات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و افزایش اشتغال و درآمد، ایجاد شبکه ارتباطی منظم و پایدار برای جامعه هدف نقش بی بدیلی ایفا می کند.
با توجه به این که تامین آسایش و فقرزدایی از جوامع و حفظ و پایداری روستاها از جمله اهداف توسعه اقتصادی در دهه های اخیر در نظر گرفته شده است می توان به منظور نیل به پویایی و رفاه ساکنان، حضور تکنولوژی های نوین در زندگی روستاییان مورد بررسی واقع شود. حضور تعاونی های توسعه و عمران می تواند در توسعه و پیشبردlCT در روستاها و تاثیر آن بر توسعه پایدار تمرکز داشته و درک تاثیر آن بر توسعه روستایی و ارتباط گیری مجدد میان افراد و ایجاد شبکه زنجیره ای کسب و کار و دست یابی به فرصت ها را به نحو مطلوبی برنامه ریزی نمود.
در بررسی ابعاد اقتصادی و لزوم تدوین برنامه هفتم توسعه کشور، نقش مهم تعاون در فرآیند توسعه جوامع نیز معطوف به توسعه اقتصادی جامعه می¬گردد و آثار تاکید بر جایگاه و ویژگی های اقتصادی شرکت های تعاونی در اشتغال زایی، تولید، توزیع و سرمایه گذاری های مولد می تواند زمینه ساز برنامه ریزی در توسعه اقتصادی کشور باشد.
یادداشت* علی مطیع جهانی عضو هیات رئیسه و معاون پشتیبانی، تحقیقات و برنامه ریزی اتاق تعاون ایران
فارس